وقتی که چشم و دستش به کار نمی آید!

(به کارگیری آزمون فراستیگ برای تشخیص مشکلات ادراک دیداری کودکان)

مقدمه

يادگيري به طور ناگهاني و زماني كه كودك در سن 5يا6سالگي به مدرسه مي رود آغاز نمي شود بلكه كودك طي سال هاي رشد به طور جدي و فعالانه به يادگيري مي پردازد. ادراك فرايند بازشناسي و تفسير اطلاعات حسي است. به عبارت ديگر ادراك توانايي هوش براي معنا بخشيدن به تحريك حسي است. به طور مثال: مربع بايد به صورت شكلي كلي درك شود نه به صورت چهار خط مجزا و از آن جا كه ادراك مهارتي آموختني است فرايند آموزش مي تواند تاثير مستقيمي بر امكانات آموزش بگذارد. ادراك ديداري نقش عمده اي در يادگيري تحصيلي، به وي‍‍ﮋه در خواندن دارد. دانش آموزان در انجام دادن تكاليفي كه مستلزم تمايز ديداري حروف و واﮋه هاست دچار مشكل مي شوند. همان طور كه در انجام دادن تكاليفي كه شامل اعداد، طرح هاي هندسي و تصاوير است هم دچار مشكل مي شوند.

تشخیص مشکلات ادراک بصری(دیداری):

برای تشخیص مشکل ادراک دیداری کودکان و تمایز دادن این مشکل از سایر مشکلات رفتاری و تحصیلی کودکان آزمونی توسط فراستیگ  و با همین نام طراحی شده است که در ادامه نحوه به کار گیری، اجرا و نمره گذاری آن را توضیح خواهیم داد.

فراستيگ معتقداست ادراك يكي ازاعمال روانشناختي اوليه است كه بدون آن تمام اعمال بدن حتي ساده ترين آنها از قبيل دفع و تنفس متوقف مي شود و زنده بودن را ناممكن مي سازد. ادراك توانايي تشخيص و تفسير محرك هاست كه از طريق ارگان هاي دريافت كننده به وقوع نمي پيوندد بلكه در مغز روي مي دهد. او معتقد است رشد ادراك ديداري كه در بين سنين 5/3تا5/7 سالگي اتفاق مي افتد اگر با تاخير همراه باشد موجب برخي آسيب هاي شناختي خواهد شد. وي براي سنجش انواع مهارت هاي ديداري به طراحی یک آزمون قلم و کاغذی پرداخته است که شامل 5 خرده آزمون است. این خرده آزمون ها هر کدام به منظور سنجش بخشی از ادراک دیداری به کار می رود. در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت:

 خرده آزمون 1 هماهنگي چشم و دست:

این خرده آزمون شامل 16 ماده متوالی است که هر ماده شامل تصاویری برای كشيدن خطوط ممتد مستقيم (1a)، منحني يا زاويه دار  بين دو حد از پهناي متفاوت (1b)يا از نقطه اي به نقطه ديگر بدون خطوط راهنما (1d , 1G) مي باشد. در اجرای این خرده آزمون باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرند.

·       براي اجراي اين آزمون به يك يادومداد ودفترچه آزمون نيازاست.

·       قبل از شروع هر گزينه بايد به صورت نمايشي روي تخته نشان دهيم كه نبايد مداد را از روي صفحه برداشت مگر اين كه كار تمام شده باشد.

·       درطول اجراي آزمون كودك نبايد كتابچه را بچرخاند و اگر كودكي اصرار داشت که حتما کتابچه آزمون را بچرخاند برای او نمره اي در نظر گرفته نمی شود.

·       اگركودك خط را از راست به چپ بكشد يا از پايين به بالا، نبايد نمره را كم كرد ولي این کار او بايد مورد توجه قرار گرفته و ثبت شود.

·       كودك بايد بعد از اتمام هر گزينه مدادش را روي زمين بگذارد.

خرده آزمون2 تشخيص شكل از زمينه:

ای خرده آزمون شامل 8 ماده است هدف از اجراي اين خرده آزمون تشخیص توانایی آزمودني در درک اشكالي است كه با اشكال ديگر آمیخته شده اند. ماده های اين خرده آزمون شامل اشكال متقاطع، مخفي شده و هندسي است. براي اجراي اين آزمون به چهار مداد رنگي مختلف و 7 كارت كه مثلث، صليب، ماه، ستاره، كايت و بيضي را نشان مي دهد، احتياج داريم. در اجرای این خرده آزمون باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرند.

1- آزمودنی در هنگام رسم شكل، مداد را از روي برگه بر ندارند مگر پس از پایان کار هر شکل.

2- قبل از درخواست برای انجام هر ماده آزمونگر كارت آزمون را نشان دهد.

3- پس از نمایش موقت کارت و قبل از شروع به ترسيم اشكال، كارت را از ديد كودك پنهان شود.

4- این نکته مهم است كه در مورد خطوط اصلي اشکال توضيح دهيم.

خرده آزمون3 ثبات شكل:

این خرده آزمون شامل سوالتی تصویری برای شناسايي اشكال (به ویژه اشکال هندسي) از اشکال و طرح های مشابه آنها است كه در اندازه هاي متفاوت و به شکل نقطه هايي در فضا طراحی شده اند. این خرده آزمون از دو بخش A , B تشكيل شده است. بخش A از 4 دايره و 5 مربع و بخش B از 2 دايره و 6 مربع تشكيل شده اند.

·       براي اجراي اين خرده آزمون به دو مداد رنگي (ترجیحا سبز و قهوه اي) و كارت نمايشي دايره و بيضي نياز است.

·       خطوط اصلي شكل ها بايد رسم شود و درون آنها نبايد رنگ شود.

خرده آزمون4 ادرك فضايي:

اين خرده آزمون شامل 8 ماده برای  تميز اشكال وارونه و چرخشي (متفاوت با سایر اشکال) ارائه شده مي باشد كه در چند رديف طراحی شده اند. وسايل لازم يك يا دو مداد و كارت هاي نمايشي مي باشد.

·       گزينه 1تا8 حداكثرنمره 1مي باشد.اگركودك شكل درست راعلامت بزند نمره 1رامي گيرد.

·       پاك كردنها وتصحيح كردن نمره 0 مي گيرد.حتي اگرخودكودك متوجه اشتباهش شودباز نمره نمي گيرد.

آزمون5 روابط فضايي:

خرده آزمون روابط فضایی در 8 ماده تصویری طراحی شده است كه شامل تجزيه و تحليل اشكال ساده و طرح ها است.اين خرده آزمون شامل تصاویری از زاويه ها و خطوط مختلفي است كه كودك بايد آنها را در مکان مناسب باز رسم نماید.

·       براي اجراي اين آزمون به مداد معمولي نيازاست.

·       ملاك نمره گذاري اين آزمون اين است كه به هرآيتم يك نمره داده مي شود.اين آزمون مربوط به هماهنگي چشم ودست نمي باشد بنابراين حتي اگركودك رسم ضعيفي داشته باشد نمره رامي گيرد ولي بايدمشخص كندكه كدام نقاط رابايدبه هم وصل كند.

·       كودك درگزينه 1به جاي رسم خط درسمت راست درسمت چپ بكشد براي دفعه اول نمره كم نمي شود.

·       اگربراي رسم شكل از روي نقطه شروع نشده باشد وخط هم شكستگي داشته باشد وياحتي زيادهم صاف نباشد.

نمره 0 درموارد زيرتعلق مي گيرد:

·       اگركودك خط قرينه بين نقاط رادرسمت راست اشتباه تشخيص دهد ،يااگرتصحيح وپاك شود(به غيرازگزينه 1)دربقيه موارد نمره 0  منظور مي شود.

·       اگر نقطه خاصي رابراي رسم شكل درنظرنگرفته باشد.

 مراحل محاسبه نمرات:

1-بعد ازنمره گذاري همه گزينه ها، كل نمرات خام هر ستون به دست مي آيد.

2-يافتن سن ادراكي كودك با توجه به نمره خام ازجدول شماره 1 صورت می گیرد

3-سپس به محاسبه دقيق سن تقويمي كودك می پردازیم و

4-براي كودكان بين سنين 8و10مي بايست ازجدول 1براي معادل سن ادراكي و سپس تقسيم آن بر سن تقويمي استفاده كرد.اگر كودكي در اين گروه حداكثر معادل ادراكي براي هر خرده آزمون را دريافت كند بايد امتیازی معادل با 10نمره را بگيرد. سپس جمع مقياس نمرات دو برابر شود و از نتايج آن به عنوان شاخصي تقريبي از بهره ادراكي كودك استفاده كرد. اگر دامنه درصدي بهره ادراكي را خواسته باشيم بايد به جدول 3 مراجعه كنیم.

5-سن ادراكي رابر سن تقويمي تقسيم كرده و سپس بر10ضرب مي كنيم و مقياس نمره را دست می آوریم.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: